حرف های او را بفهم!

فهم بشر از وحی الهی مصون از خطا و اشتباه نیست بلکه حقیقت وحی که بر پیامبر نازل شده از هر گونه خطا و اشتباهی مصون بوده است. چون پیامبر معصوم است و آنچه را که خداوند به او نازل کرده است بدون خطا و اشتباه دریافت می کند. از این رو برای فهم قرآن بهترین راه تفسیر آیات قرآنی با کمک یکدیگر است.  آیات قرآنی یکدیگر را تفسیر می کنند. این که آیات قرآنی همدیگر را تفسیر می کنند، دارای دلایل زیر است:

دلیل یکم- آیات قرآن مجید از مقام شامخ ربوبی نازل شده است و هر یک از این آیات، درباره هر موضوعی هم که باشد، نه تنها با هیچ یک از آیات دیگر اختلاف ندارد، - همان گونه که خداوند سبحان تذکر داده است: و لو کان من عند غیر آلله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا "و اگر این قرآن از خداوند نازل نشده بود، اختلاف فراوانی در آن می یافتند." (1) بلکه بدان جهت که هر یک از آن ها بیان کننده جزئی از اجزاء مجموعه واقعیت مربوط به خدا و جهان هستی در ارتباط با "انسان آن چنان که هست" و "انسان آن چنان که باید و شاید" می باشد، بنابر این هر یک از آن ها مکمل بقیه آیات قرآنی است که نازل شده است. هم چنین، اگر در آیات قرآنی کم ترین اختلاف و تناقضی وجود داشته باشد، وحدت معانی و هدف مختل شده و شایستگی اعجاز را از دست می دهد.

فهم بشر از وحی الهی مصون از خطا و اشتباه نیست بلکه حقیقت وحی که بر پیامبر نازل شده از هر گونه خطا و اشتباهی مصون بوده است. چون پیامبر معصوم است و آنچه را که خداوند به او نازل کرده است بدون خطا و اشتباه دریافت می کند.

دلیل دوم - قرآن از هنگامی که نازل شده، مورد مطالعه و بررسی و تحقیق مخالفانی از ناقدان سخن و متخصصان ماهر در فنون محاورات و حقایق مربوط به خدا، جهان هستی و انسان بوده است. آن ها اگر اندک اختلاف یا تناقضی در آیات قرآنی می دیدند، محال بود آن را اشاعه ندهند؛ مخصوصآ در موقع ظهور اسلام که کفار و مشرکین با تمام قوا برای از بین بردن اسلام صف آرایی کرده و در این عرصه مبارزه، عقاید، مال و منال، اعتبار، تاریخ، نژاد و فرهنگ خود را از دست می دادند. با این حال، طبق گزارش تاریخ آن ها نتوانستند از عهده اثبات اختلاف یا تناقض در آیات قرآن مجید برآیند؛ در حالی که چنین کاری (اثبات اختلاف و تناقض) آنان را در همه عرصه های رویارویی پیروز می کرد و دیگر نیازی به جنگ و کشتار و از دست دادن همه شؤون حیاتی نبود.

قرآن از هنگامی که نازل شده، مورد مطالعه و بررسی و تحقیق مخالفانی از ناقدان سخن و متخصصان ماهر در فنون محاورات و حقایق مربوط به خدا، جهان هستی و انسان بوده است. آن ها اگر اندک اختلاف یا تناقضی در آیات قرآنی می دیدند، محال بود آن را اشاعه ندهند؛

دلیل سوم - وحدت و انسجام قرآن در ارائه واقعیات بسیار فراوان پیرامون الهیات، طبیعیات، موقعیت انسان در جهان هستی، احکام و دستورات، اخلاقیات و قصص، ایجاب می کند که هر یک از مجموعه آیات، مفسر و شاهد آیات دیگر باشد.(2)

پی نوشت ها:

1- سوره نساء/82

2- قرآن در نگاهی گذرا، علامه جعفری